Mijn hemel: bewustzijn?

Ja, mijn hemel? Bewustzijn, wat is dat? De plek van ons bewustzijn wordt nergens in het lichaam gevonden. Sterker nog, met een paar relatief eenvoudige, neurologische proefjes wordt aangetoond dat we geen 'zelf' hebben. Filosoof Thomas Metzinger voegt daar triomfantelijk aan toe dat hij dat al dertig jaar beweert (NRC Wetenschap, 31/10 &1/11 2020). 

Prima om tot de bodem uit te zoeken welke stofjes mijn stemming bepalen. En wanneer het gerust stelt, ook goed. Maar ik twijfel aan de houdbaarheid. Hoezo de stofjes die mij dwars zitten? Mijn lichaam wordt voorgesteld als een machinerie. Simpelweg stofjes aanpassen, en klaar is Kees.

Maar wat ervaar ik zelf? Vreemd genoeg ervaar ik niet dat ik uit stof opgebouwd ben. Ik ervaar ruimte, en vaak veel meer ruimte dan mijn lichaam inneemt. Want in mijn lichaam maak ik verre reizen.

Liefde ja

Liefde ja! Maar kleffe liefde, nee. Daarom schrijf ik kritisch over religies. Bij alle religies zijn talloze kanttekeningen te plaatsen. Het kastenstelsel van het Hindoeïsme springt er uit, maar evengoed kan ik de krampachtigheid van de bevindelijk gereformeerden in deze tijd moeilijk begrijpen. Met deze blog wil ik verbinden en niet polariseren. Wel denk ik dat je pas kunt verbinden wanneer alle partijen open met elkaar van gedachten wisselen en de tijd nemen om er over na te denken.

Beschouwt een ware moslim, of een moslim fundamentalist, het aardeleven als een tweederangs bestaan?

Met belangstelling las ik de opinies van Ruud Koopmans en Tom Zwart (NRC Opinie, zaterdag/zondag 7 & 8 november 2020). De ongerustheid van Koopmans onderschrijf ik en vanzelfsprekend ook de oproep om Macron te steunen. We mogen niet naïef zijn als het gaat om de intenties van moslimleiders. Hun toekomstperspectief is het mijne niet: moordpartijen, de hang naar de Sharia en de democratie heel ver weg. Dit alles is een flinke waarschuwing. Vandaar dat ik Tom Zwart niet begrijp? Ja, onnodig schofferen is niet nodig. Anderzijds mogen er snoeiharde grappen en cartoons gemaakt worden. Zelfreflectie en zelfspot is binnen een democratie onontbeerlijk. 

Toch mis ik in hun artikelen een poging om de oorzaak te duiden. Wat is de voedingsbodem waaruit geradicaliseerde moslims putten? 

In de jaren negentig las ik veel over religie, theologie en filosofie. De conclusie die ik trok was dat religies een afdruk zijn van de ontwikkeling van het mensenbewustzijn. En in dat licht blijkt het niet eens moeilijk om moslim fundamentalisten een plaats te geven. Natuurlijk, mijn betoog is een opinie. Het stoelt niet op wetenschappelijk onderzoek. Maar over één nacht ijs ga ik niet.