2021 Klimaatverandering: een dogma?

Jonge mensen zijn recht door zee: de aarde moet gered! Daarom moet alles snel anders. Jongeren volgen hun idealen. Zij zijn te vertrouwen: ze willen dat we de aarde minder vervuilen. Maar hun leiders ontpoppen zich als klimaatgoeroes. Ik ben daar allergisch voor. In deze tijd heeft een mens geen goeroe meer nodig. Mijn probleem zit in het werkwoord 'moeten'. Steeds meer actiegroepen, maatschappelijke stromingen en ook burgers vinden dat vooral de ander iets moet. En wanneer het om klimaatverandering gaat is enige relativering geboden. Laatst las ik bijvoorbeeld in een artikel, gepubliceerd in het katern Wetenschap van de NRC (zaterdag 10 & zondag 11 april 2021), dat twaalfduizend jaar geleden de Noordzee droog stond. Het zeewaterpeil stond circa vijftig meter lager dan nu. Het artikel ging over de bewoners van Doggerland, het land verdronk in de Noordzee. De zeespiegel steeg door het einde van een kleine IJstijd. 

Column Tommy Wieringa "Groene vingers"

Wieringa beschrijft in zijn column (NRC, zaterdag 8 & zondag 9 mei) hoe hij zich bevrijd heeft van de antroposofische leer. Zeker, ik krijg ook de indruk dat de antroposofische vereniging een wat in zichzelf gekeerde club is. Het is naar mijn mening ook niet nodig Rudolf Steiner te vereren of om zijn gedachtengoed in bescherming te nemen. Juist in de Filosofie van de vrijheid komt naar voren dat wij prima in staat zijn zelf onze keuzes te maken. Het onbevangen denken (niet belemmerd door dwingende drijfveren en motieven) helpt juist het individu zijn eigen moraliteit te bepalen. Dit alles in samenspel met de maatschappij waarin hij leeft. Maar Wieringa bevrijdde zich niet wezenlijk: hij stapte over naar twee andere exclusieve clubs, de literaire en de NRC.

NRC, Arnon Grunberg: het recht op onvolmaaktheid

Eind oktober schreef Arnon Grunberg een artikel in Opinie & Debat met de titel Verscheurd zijn en verscheurd blijven. Het artikel is niet te lezen zonder betalen. Het is de vraag of het nog de moeite waard is? Arnon Grunberg etaleert zich in het artikel als een moderne wereldburger en begenadigd, maar soms ook handig schrijver. In een wijds betoog wenst hij tenslotte verscheurdheid, het recht op onvolmaaktheid te verdedigen.

Beschouwt een ware moslim, of een moslim fundamentalist, het aardeleven als een tweederangs bestaan?

Met belangstelling las ik de opinies van Ruud Koopmans en Tom Zwart (NRC Opinie, zaterdag/zondag 7 & 8 november 2020). De ongerustheid van Koopmans onderschrijf ik en vanzelfsprekend ook de oproep om Macron te steunen. We mogen niet naïef zijn als het gaat om de intenties van moslimleiders. Hun toekomstperspectief is het mijne niet: moordpartijen, de hang naar de Sharia en de democratie heel ver weg. Dit alles is een flinke waarschuwing. Vandaar dat ik Tom Zwart niet begrijp? Ja, onnodig schofferen is niet nodig. Anderzijds mogen er snoeiharde grappen en cartoons gemaakt worden. Zelfreflectie en zelfspot is binnen een democratie onontbeerlijk. 

Toch mis ik in hun artikelen een poging om de oorzaak te duiden. Wat is de voedingsbodem waaruit geradicaliseerde moslims putten? 

In de jaren negentig las ik veel over religie, theologie en filosofie. De conclusie die ik trok was dat religies een afdruk zijn van de ontwikkeling van het mensenbewustzijn. En in dat licht blijkt het niet eens moeilijk om moslim fundamentalisten een plaats te geven. Natuurlijk, mijn betoog is een opinie. Het stoelt niet op wetenschappelijk onderzoek. Maar over één nacht ijs ga ik niet.