Bewustzijn en religie, essays deel 7

Ook het laatste deel, deel 7 van de serie Bewustzijn en religie is gepubliceerd. Hieronder staat een uitgebreide samenvatting. En er zijn wat aanvullingen toegevoegd.

Bewustzijn en religie, deel 7 schetst de situatie van deze tijd. Hoe staan we er voor?

Bewustzijn en religie, essays vervolg

Ook Deel 4 tot en met 6 in de serie Bewustzijn en religie zijn gepubliceerd. Zie het tabblad hierboven. Binnenkort volgt nog het laatste deel, deel 7.

Hieronder leest u een korte samenvatting van deel 4 tot en met 6.

NRC, Arnon Grunberg: het recht op onvolmaaktheid

Eind oktober schreef Arnon Grunberg een artikel in Opinie & Debat met de titel Verscheurd zijn en verscheurd blijven. Het artikel is niet te lezen zonder betalen. Het is de vraag of het nog de moeite waard is? Arnon Grunberg etaleert zich in het artikel als een moderne wereldburger en begenadigd, maar soms ook handig schrijver. In een wijds betoog wenst hij tenslotte verscheurdheid, het recht op onvolmaaktheid te verdedigen.

Waarnemen en denken

In de jaren negentig viel me op dat filosofische verhandelingen niet om door te komen zijn. Het sprak niet tot mijn verbeelding. Er ging geen enkele prikkel vanuit. De inhoud lijkt in zichzelf verstrikt geraakt en wereldvreemd. Volgens de gangbare filosofie leef ik in een schijnwereld. Een subjectieve wereld die ontstaat puur door het moment van waarneming en de perceptie van het individu. De wereld is er niet meer wanneer het individu ophoudt met waarnemen. Simpel gezegd komt het erop neer dat ieder mens gevangen zit in zijn eigen subjectieve wereld. Toch kan ik me heel goed voorstellen dat de zon uitbundig zal schijnen wanneer ik er niet meer ben.

Bewustzijn en Religie, essays

Inmiddels zijn er drie essays met als titel Bewustzijn en religie gepubliceerd (zie tabblad). Volgende delen worden binnenkort geplaatst. 

Ik schrijf onbevangen. Het zijn verhalen. Wetenschap is het niet, maar over elk essay is degelijk nagedacht. De toelichting (Bewustzijn en religie, toelichting) benadrukt wat de kern van de essays vormt: het ontstaan en de geschiedenis van religies is gerelateerd aan de ontwikkeling van het bewustzijn. 

Mijn hemel: bewustzijn?

Ja, mijn hemel? Bewustzijn, wat is dat? De plek van ons bewustzijn wordt nergens in het lichaam gevonden. Sterker nog, met een paar relatief eenvoudige, neurologische proefjes wordt aangetoond dat we geen 'zelf' hebben. Filosoof Thomas Metzinger voegt daar triomfantelijk aan toe dat hij dat al dertig jaar beweert (NRC Wetenschap, 31/10 &1/11 2020). 

Prima om tot de bodem uit te zoeken welke stofjes mijn stemming bepalen. En wanneer het gerust stelt, ook goed. Maar ik twijfel aan de houdbaarheid. Hoezo de stofjes die mij dwars zitten? Mijn lichaam wordt voorgesteld als een machinerie. Simpelweg stofjes aanpassen, en klaar is Kees.

Maar wat ervaar ik zelf? Vreemd genoeg ervaar ik niet dat ik uit stof opgebouwd ben. Ik ervaar ruimte, en vaak veel meer ruimte dan mijn lichaam inneemt. Want in mijn lichaam maak ik verre reizen.

Liefde ja

Liefde ja! Maar kleffe liefde, nee. Daarom schrijf ik kritisch over religies. Bij alle religies zijn talloze kanttekeningen te plaatsen. Het kastenstelsel van het Hindoeïsme springt er uit, maar evengoed kan ik de krampachtigheid van de bevindelijk gereformeerden in deze tijd moeilijk begrijpen. Met deze blog wil ik verbinden en niet polariseren. Wel denk ik dat je pas kunt verbinden wanneer alle partijen open met elkaar van gedachten wisselen en de tijd nemen om er over na te denken.